Print de route via het Zuid-Holland Landschap

Wandelroute door Polder Lakerveld, Scharperswijk, Polder Achthoven en Boomgaard De Kikker

Start:

Café De Gouden Leeuw, Dorpsplein 4, 4231BA Meerkerk, (0183) 35 16 35

of

Café Restaurant De Drie Snoecken, 4128 BW Dorpsstraat 67, Lexmond, (0347) 34 12 17

Lengte: 12 km

Markering: geen, volg beschrijving in tekst

Toegang: vrije toegang op wegen en paden

Honden: honden aan de lijn toegestaan

Tip: De extra lus is 2,5 km

Welkom in de Vijfheerenlanden

Deze wandelroute laat u kennis maken met de weidsheid van Polder Lakerveld, het kleinschalige cultuurlandschap van Scharperswijk, een oude boomgaard, een fraai begroeide houtkade, een natuurontwikkelingsgebied en de vogelrijke Zouweboezem. Het Zuid-Hollands Landschap heeft in deze omgeving een groot aantal natuurgebieden. U loopt er langs of trekt er middendoor.

Het beginpunt van deze wandelroute is het Dorpsplein in Meerkerk. Volg de Tolstraat in oostelijke richting ca. 300 tot de grote kruising.

Als u vanuit Lexmond vertrekt, pik de route dan op na punt 4.

1 Oude noord-zuid-verbinding

Links van u ligt Polder Lakerveld. Op sommige plaatsen is de historie van het gebied aan het land af te lezen. Kleine hoogteverschillen zijn oude stroomruggen, gevormd in de tijd dat de Lek nog meanderend door deze streek slingerde. De eerste bewoners in de Vijfheerenlanden bouwden hun huizen op deze natuurlijke verhogingen in het land. Overigens werden deze oeverafzettingen pas duidelijk zichtbaar toen door ontginning het omliggende veen inklonk. De weg door de lintbebouwing tussen Meerkerk en Lexmond is één van de oudste noord-zuid-verbindingen in de streek. De eerste bewoners vestigden zich in de elfde eeuw in de Vijfheerenlanden.

Ga bij het grote kruispunt naar rechts (richting de brug over het Merwedekanaal (Weverwijk). Voor de brug linksaf het fietspad langs het Merwedekanaal op. U kunt ook kiezen voor het onverharde pad onder aan het talud. U loopt een kleine 2 km langs het kanaal.

2 Merwedekanaal

Het Merwerdekanaal loopt over een lengte van zo’n 23 kilometer van Gorinchem naar Vianen en verbindt de Boven-Merwede met de Lek. Het kanaal is van oorspong een riviertje waar de omliggende polders hun overtollige water op loosden. De Zederik is vervolgens gekanaliseerd en zou daarna het Zederikkanaal heten. In 1893 is dit kanaal verbreed en verdiept tot Merwedekanaal. Langs het kanaal staan hoge populieren. Aan de stand van deze bomen is goed te zien wat de heersende windrichting is.

Verlaat de kanaaldijk ter hoogte van het oude gemaal (aan de andere kant van het kanaal staan een paar boerderijen). Ga linksaf. U loopt over het wandelpad op de Bastaardkade.

3 Reservaat Scharperswijk

U loopt nu over de Bastaardkade. Rechts ligt het kleinschalige cultuurlandschap Scharperswijk, een gebied van het Zuid-Hollands Landschap. Zeer typerend zijn de grienden. Het Zuid-Hollands Landschap hakt deze grienden in een drie-jarige cyclus. De sprinkhaanzanger broedt er.

Tweederde deel van de grienden zijn in het verleden als gevolg van een teruglopende vraag naar griendhout uitgegroeid tot een wilgenbos. Samen met de aangeplante elzen en eiken vormen zij het bosrijke deel van Reservaat Scharperswijk.

Tussen de griend- en bospercelen liggen graslanden. Door de grote afstand naar de boerderijen is hier nooit veel mest naartoe gebracht. Nu profiteert de natuur van dit relatief schrale karakter. De echte koekoeksbloemen in het gras zullen de komende jaren gezelschap krijgen van talloze andere zeldzame soorten. Wie de Bastaardkade rustig afwandelt staat mogelijk ineens oog in oog met een ree. Deze schuwe dieren eten vaak aan de rand van het bos maar zoeken bij de geringste verstoring een veilig heenkomen in het dichte struweel.

Aan het einde van de Bastaardkade linksaf. U loopt nu over een graskade richting de snelweg A27. Bij de T-splitsing rechtsaf (Kraayendaal). Na ca. 200 meter linksaf (Heicopperweg) over het fietspad onder de A27 door.

4 60 auto’s per uur

U passeert nu de A27, aangelegd in de jaren zestig. Lokale rietsnijders en houthakkers vonden het in die tijd leuk hun lunch langs de snelweg op te eten. Soms werden dan wel 60 auto’s per uur geteld!

Bij de T-splitsing linksaf en vrijwel direct weer rechts. Neem de rotonde voor de helft. U komt dan op de Driemolenweg. Ga linksaf en bij het ZHL-infopaneel rechtsaf de kade op.

Vertrek vanuit Lexmond

Het vertrekpunt vanuit Lexmond is de Dorpsstraat. Volg de Dorpsstraat in zuidelijke richting (gaat over in De Laak). Loop langs de Nieuwe Rijksweg (ca. 200 meter) totdat u aan uw rechterkant het ZHL-infopaneel ziet. Ga hier rechtsaf de kade op.

5 Boomgaard Mollenvanger

Aan de rechterkant van deze kade ligt de Boomgaard Mollenvanger. Het Zuid-Hollands Landschap heeft de gaard in 2000 gekocht. Het ZHL beheert de halfstamfruitbomen vanuit cultuurhistorisch oogpunt. In de gaard staan oude rassen als Suikerpeer, Goudreinet en Sweet caroline. De gaard is afgezet met perenbomen van het ras legipont die als leibomen zijn gesnoeid.

6 Molenkade

U wandelt nu over de Lakerveldse Molenkade. Eigenlijk is het een dubbele kade. Tussen de twee wandelpaden werd van oorsprong water afgevoerd van een kleine hoog liggende polder bij Lexmond naar de Zouweboezem. De drie watergangen hadden elk hun eigen waterpeil.

Er liggen enkele bruggen en planken over de middelste watergang. U kunt zelf kiezen aan welke kant u wilt lopen.

7 Griendpercelen

Rechts van de Molenkade ziet u oude griendpercelen. De wilgen zijn er neergezet in een tijd dat er nog veel vraag was naar twijgen om te vlechten. De wilgentenen werden gebruikt voor oeverbeschoeiing. Veel boeren in deze streek hadden een eigen griend. De grienden werden aangeplant op de natste, armste en verst van de boerderij gelegen percelen. Het griendhout betekende een aardige bijverdienste in de winter. Tegenwoordig zijn de bosjes ideale schuilplaatsen voor reeën

8 Schotse hooglanders

Een deel van Polder Achthoven wordt begraasd door Schotse hooglanders. De begrazing zal leiden tot de ontwikkeling van een natuurlijk begraasd, halfopen landschap. Door de kleinschalige structuur die de grazers maken, vinden zowel vogels als insecten en kleine zoogdieren er veel voedsel en uitstekende schuilplekken.

9 Boomgaard De Kikker

Het Zuid-Hollands Landschap voert hier een mozaïekbeheer ten gunste van weidevogels als de grutto, tureluur, kievit en slobeend. De percelen worden afwisselend gemaaid en begraasd. In de weilanden kunt u ook de zeldzame purperreiger naar voedsel zien zoeken.

Ook botanisch is Boomgaard De Kikker zeer waardevol. Bij de aanleg van de kade langs de Zouweboezem is klei uit de polder gebruikt. Hierdoor ligt de schrale grond aan de oppervlakte. Dit schept gunstige omstandigheden voor zeldzame plantensoorten.

Volg aan het einde van de Molenkade het wandelpad door het grasveld naar de Zederikkade. Ga bovenaan de kade linksaf richting de bebouwing.

10 Voor de wind

Deze prachtige wipwatermolen met de naam Vlietmolen is nog de enige intacte molen in het Zouweboezemgebied. Omdat de molen officieel recht heeft op wind, snijdt het Zuid-Hollands Landschap het riet op deze plek in de Zouweboezem jaarlijks. Wandelaars kunnen hierdoor genieten van het weidse uitzicht.

11 Baggerbosje

Aan uw linkerkant ziet u een spontaan opgeschoten wilgenbosje. In de jaren tachtig is de Zouweboezem uitgebaggerd. De bagger is op deze plaats in een depot gestort. In het uitgedroogde slib zaten wilgenzaadjes die de basis vormden voor het huidige bosje. In één van de hogere bomen broedt een buizerd.

12 Oude Zederik

De Zouweboezem aan uw rechterhand is een vier kilometer lang en 300 meter smal moerasgebied tussen de plaatsen Ameide en Meerkerk. Het bestaat uit een boezemwatergang, de Oude Zederik genaamd, vele zijsloten, uitgestrekte riet- en rietruigtevegetaties, doorgegroeide grienden en natte elzenbroekbosjes.

U bent weer op de Tolstraat in Meerkerk. Aan uw rechterkant ligt het Dorpsplein.

Achtergronden bij de extra lus:

Vanaf de Molenkade is het mogelijk dwars door de voormalige Boomgaard De Kikker te wandelen. Steek de brug over en ga door het veeraster. Blijf uit de buurt van de Schotse hooglanders, zeker als u een hond heeft.

A Voormalige boomgaard

U wandelt nu over de voormalige Boomgaard De Kikker. Het Zuid-Hollands Landschap werkt hier aan het verhogen van de natuurwaarden. Het afplaggen van grond is een goede manier om snel resultaat te kunnen boeken. In de schrale grond onder de afgegraven voedselrijke toplaag zitten soms decennia lang zaden te wachten op een kans zich te ontwikkelen. Een zeer bijzondere waarneming is het dwergparelmos. Dit 3 millimeter grote mosje komt zelfs wereldwijd heel weinig voor. Ook geelgroene zegge, echte koekoeksbloem, gevleugeld hertshooi en blauwe zegge groeit in de voormalige boomgaard.

Het pad door de voormalige boomgaard eindigt bij een hek. Loop aan de andere kant van het hek rechtdoor tot op de Zederikkade. Ga linksaf en vervolg de kade totdat u bij de molen komt. Hier vervolgt u de Sprinkhaanzangerroute vanaf nummer 10.

B Visarend en kiekendief

Het Zuid-Hollands Landschap heeft hier een vlonderpad door het rietmoeras aangelegd. Moerasvogelsoorten als kleine karekiet, rietzanger, snor en blauwborst kunt u hier van zeer dichtbij observeren. De mannetjes bakenen hun territorium af vanaf een hoog punt in de omgeving. Dit maakt het voor vogelliefhebbers makkelijk de vogels te zien. Aan het einde van het pad staat een vogelobservatiescherm. Daarachter ligt het natuurontwikkelingsgebied De Boezem. Wellicht zit er een visarend in de dode boom of vliegt er een jagende bruine kiekendief over het riet.

C Griendcultuur

Het Zuid-Hollands Landschap houdt dit kleine griendje in cultuur. Door de twijgen eens in de drie jaar te hakken, blijft er zicht bestaan op het achterliggende broekbosje. De aanwezigheid van schoon kwelwater geeft dit broekbos een nat karakter. Talloze plantensoorten profiteren hiervan. Zo groeit er waterviolier.

D Modderkruiper voor purperreiger

In de Zouweboezem broedt de grootste purperreigerkolonie van Nederland. Als u een purperreiger, herkenbaar aan zijn slangachtige kop en gestreepte hals, in het dichte riet ziet ‘vallen’ kunt u er vrijwel zeker van zijn, dat daar zijn nest is. Een mogelijke verklaring voor de aanwezigheid van meer dan honderd broedparen in de Zouweboezem is het veelvuldige voorkomen van de grote modderkruiper in de sloten en moerassen in dit gebied. Deze vis is een belangrijke voedselbron voor de schuwe vogel.

Steun het Zuid-Hollands Landschap

Heeft u genoten van de rust in dit prachtige natuurgebied? Misschien heeft u talloze planten- en diersoorten gezien, waaronder ook enkele zeldzame soorten. Polder Achthoven is één van de vele natuurgebieden van het Zuid-Hollands Landschap. Deze stichting beschermt natuur en landschap door het aankopen en beheren van natuurgebieden. Als u ook vindt dat deze prachtige gebieden moeten blijven bestaan word dan beschermer. Uw steun is van harte welkom. Voor meer informatie of om beschermer te worden kunt u terecht bij het Zuid-Hollands Landschap